Turquetto, Metin Arditi 388-XI

---------------------------

Louvre Müzesinde, Tiziano’ya mal edilen, “Eldivenli Adam” isimli tablodaki imzada “T” harfi koyu griyken, ismin geri kalanı “ICIANUS” un gri mavi olduğu dikkatli gözle bile görülebilen farkın, malzemeleri farklı iki boyadan kaynaklandığı uzmanlarca da doğrulanmıştır.

Peki, bu eser, Konstantinopolis doğumlu, babası köle satıcısı, doğumunda annesi öldüğü için Rum sütannesi Sofiya’nın emzirdiği, köle kızların eğitmeni Ermeni Arsinya’nın büyüttüğü, hattat Celal Baba’dan el almış, gazi ve sokak bilgesi Mehmet Zeytunî’nin arkadaşı ve sırdaşı, 1530’lı yıllarda “inançlarını yalnızca resimde bulan, resme yansıtan, yaşamını resme odaklamış”, resim eğitimi almak üzere Venedik’e kaçmış, roman kahramanı Eli’ye mi?...

Yoksa, kırkdört yıl Venedik’te yaşamış, “kimseye kendini ispat etmek istemeyen” üstadı Tiziano’nun verdiği adla anılan Hıristiyan Turquetto’ya mı?…

yoksa, üstünde hamursuz ekmek, birinde acı otlar, marul ve katı yumurta, diğerinde kuzu kemiği, üçüncüsünde ise elma reçeli hurma ve kuru üzüm olan, üç tepsi ile İsa’nın ben yok etmeye değil tamamlamaya geldim dediği “Haggada”  dua kitabi, bulunan bir masada “Son Akşam Yemeği” ni resmederken, 12 havariyi en büyük ressamların suretinde çizip, kendi yüzünü bir elinde kırmızı bir kese,  kafasında siyah bir kipa ile Yahuda’da bulduğumuz Turquetto’nun, engizisyon cezasından kaçarak döndüğü Konstantinopolis’te kılığına büründüğü Müslüman hamal Ali’ye mi ait?...

ona, gerçeğin, yalnızca gerçeğin bu resmini yapmaya sevk eden, Venedik’teki paylaşım kavgalarına kurban edilen gizli sevgilisi Yahudi Raşel üzerinden sisteme vurmak istediği darbe miydi?...

Ankara’da doğan, yedi yaşından beri yurt dışında yaşayan, Yahudi doğumlu, Katolik bir dadı tarafından büyütülmüş, Protestan bir okula gitmiş, Budist bir hocanın öğrencisi, Ortodoks bir kızla evli, “dinlere uzak” Metin Arditi’nin resimler üzerine, soluksuz okuyacağınız, dördüncü kitabı.

----------------------------------

Can Yayınları Ağustos 2012