Ex Libris[1] ya da Pertev Efendinin
Olağanüstü Yolculuğu, Can Orhun, 114/CXCI,
“Ey sen; Şu anda bu kitabı elinde
tutan yabancı,
Sen; ömrü bu kitabın satırından dahi kısa
olacak ölümlü,
Bil ki; Bu kitap sana ait değil, bu
kitap senin değil.
Eğer onu ait olduğu yere, sahibine
geri götürmezsen,
Ruhun bir daha gün yüzü görmesin.
Kalbin kör karanlıklarda sonsuza kadar
mahpus kalsın.
Tanrının gazabı hem senin hem evinin
üzerinde olsun.
Zifiri karanlıklar yuvan olsun.
Çatılarına yıldırımlar düşsün.
Yer sarsıntıları ocağını bataklıklara
sürüklesin.
Vahşi kuşlar etlerini lime lime etsin.
İç organların çürüsün, yüreğin
kurusun.
Derilerin kıymık kıymık dökülsün,
çığlıkların nefesin olsun.
Ey sen, Eğer bu kitabı ait olduğu yere geri götürmezsen,
Gökyüzünün bütün lanetleri kaderin olsun,
ömrünün geri kalanında tek umudun cehennemin azabı olsun.”S.80
Kitap aşkına! Yemin ederim ben söylemedim
bu kem sözleri, kütüphanemden kitap alıp da geri getirmeyenlerin yüzüne de,
sırtına da, ardına da… okuyunca tir, tir titremekten nefesim soluk boruma kaçtı
da soluksuz kaldım iki nohut oda bir bakla sofa yuvamda… diyerek başlıyorum bu
kitap hakkında yazıma…
-0-
Düşünün; yüzyıllarca önce bir kitap için
hayvan derilerinin yazıma uygun duruma getirilmesi ve sonra da yazılması için
onlarca insan emek verir, kopyalanması için aynı emek ve süreç yinelenirken… Başkasına
verilmesi, satılması, savaş ganimeti olması dışında, bu kitapların çalınmaması
için her yol denenmez mi? Denenir. Ve ondandır ki, yukarıda anılan ileni de kitapları
hırsızlardan koruma ve caydırma araçlarından biri olarak kullanılmış, bazen bir
adım daha ileri gidilerek kitabın ilk sayfası zehirli mürekkeple bile yazılmıştır!
İşte
bu koşullarda, “ Sâhibühû es- Sultân Süleyman Şah hullide mülkühû”
( Kitap Sultan Süleyman Hanın mülküdür ve mülkü daim olsun.) s.47 notu ile Osmanlı
Saray Kütüphanesine ait “Macar Kralı
Matthias Corvinus’un Corvina Kütüphanesi[2]…
s.15” ‘den ganimet olarak alındığı
öngörülen, yukarıda anılan ex libris koruması altındaki bir
yazmayı “bir türlü” eline geçiren…
Mücellit, nakkaş, hattat, kitaplara düşkün, akla ve
aklın çocuğu ilme, aklı bakî kılan ve taşıyan kitaplara âşık… düne kadar Ehl-i
Hiref içerisinde güvenilir, dürüst, sadık, ağırbaşlı, belki de bu yüzden
kibirli gibi tanınan Ciltçi Pertev ile…
…dış görünüşünün aksine neşeli, nüktedan, bir yanı
filozof, cin gibi zeki ancak zekâsını her türlü madrabazlıkta kullanan, kural
dışı yazma alım ve satım işlerine bulaştığı için sahaflar teşkilatından atılan…
ama bütün bunları cana yakın halleri ve yardımseverliği ile kabul edilebilir
kılan Kuru Mustafa Efendi…
Ex librisin bedduası bütün benliğini saran ve
kâbuslar gören Pertev efendinin dürtüsü ile yazmayı ilk sahibine iade etmek
üzere… Dersâdet’ten, Ege’nin Kudüs'ü denilen Patmos adasına… oradan da Kudüs'e
kitabın satırlarında yol alırlarken…
Çıraklık döneminde Solak Süleyman ustanın yanında Pertev
ile beraber yaprak, yaprak cilt derleyip, bilgi ve becerisini ikirciksiz Pertev
efendiye aktaran kadim dostu Kâzım… Meslek erbabı içinde elinin hızı ve yaptığı
işin düzen ve güzelliğiyle nam salmış müstensih ama fesatlığı ile insanın
kanını donduran, Kâtip Mehmet… ile Orta Doğu’da zamanın en nitelikli
yazmalarını barındıran kütüphanesinin sahibi El- Hâlidî ailesinin ferdi, Kudüs
Valisi, bibliyofil Cabir Paşa da Pertev ile Kuru Mustafa’ya ya yoldaşlık edip,
ya omuz atıp, ya da yol, yordam gösterip, satırları eğip, büken önemli
kahramanlar olarak romanda rol üstüne rol çalarlar.
Bu kitap içindeki hikâyesi ile sizi kendi dünyasına
çekmekle kalmayacak, Pertev’in yolculuğunda, hikâyesini size de yaşatacak. Yolculukların en güzeli de kitapların çıkardığı yolculuklar
değil midir zaten?
Kalın
kitapla, tasasız ve sağlıkla… aman kitap çalmayın sakın ha, hele benim
kütüphanemden asla! J
24.12.2019 mehmetealtin,
-----------------------------------------------------------
Oğlak Yayınları, 1. Baskı 2017
[1] Bibliyofil nitelikli bir tutkun okurdur.
/ 2. Bibliyofil için okuduğu kitabın sahibi olmak elzemdir. / 3. Her
bibliyofilin bir kütüphanesi vardır, gerçek bibliyofil kütüphanesinin niceliği
yerine niteliğiyle övünür ama beş binden aşağı kitabı olmamalıdır. / 4.
Bibliyofil kitap seçmek için dergi, internet ve tüyo dâhil bilumum ortam
olasılıklarını kullanır; sahaf ziyaretleri önemlidir. / 5. Sahafiye dünyasında
gizemli kavramlardan biri, “Serendipity”dir. Farsça kökenli sözcük, bir güzeli
ararken diğerine ulaşmak anlamına gelir. Bibliyofil, “Serendipity safarileri”ni
aksatmaz. / 6. Bibliyofil, sahip olmaya karar verdiği kitabın sipariş
safhasından eline geçmesine kadar tüm sürecin keyfini çıkarmasını bilir. / 7.
Bibliyofil, nitelik koşulunu göz ardı etmeksizin; imzası, çıktığı kitaplığın
önemi (ex libris), cildi, kapağı, adı, resimleri, fotoğrafları, kitabın açılış
cümlesi, yorgunluğu hatta hüzünlü kokusu aşkına kitap alabilir. / 8.
Bibliyofil, “Bu kitapların hepsini okudun mu?” türünden talihsiz sorulardan çok
rahatsız olur. Bibliyofil olmayan bir kişinin bibliyofile kitap armağan etmeye
kalkışması skandal sayılır. İnkâr edebilir ama bir bibliyofil için en değerli
kitap, henüz ele geçiremediğidir./ 9. Kütüphanesi, bibliyofilin ailesi gibidir.
Oradan bir kitabın, geçici olarak çıkmasını dahi hoş karşılamaz. Gerçek
bibliyofil kitaplarını, onları en iyi şekilde koruyacaklara bırakmalıdır. / 10.
Bibliyofil, bibliyomanla (kitap hastası) karıştırılmaktan tedirgin olur. / 11.
Bibliyofil, yalnızca kitap koleksiyoneri sayılmaktan da gocunur / 12. Bibliyofilin
önceliği kütüphanesinin niteliğini yükseltmektir. Bunu yeni kitaplarla
yapamıyorsa, mevcuttan tasfiyeyle durumu dengelemeye çalışır. / 13. Bibliyofil
elindeki kitabı gerektiğinde atlayarak okur veya yarıda bırakabilir. Çünkü
hayat kısa ve sırada okunacak sayısız kitap vardır. / 14. Gerçek bibliyofilin
zaman mefhumu olamaz. / 15. Aristoteles bibliyofillerin atası bellenmiştir ama
Jorge Luis Borges kitapları, her bibliyofilin “olmazsa olmazı”dır. O, “Cenneti
daima bir tür kütüphane olarak hayal ederim” demiştir…
Selçuk Altun
Selçuk Altun
[2] https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Matthias_Corvinus_of_Hungary Kütüphanesi Bibliotheca
Corviniana, on beşinci yüzyılda Avrupa'nın en büyük tarihi kronikleri ve
felsefi ve bilimsel eserleri koleksiyonuydu ve sadece Vatikan Kütüphanesi'ne göre ikinci
sıradaydı
