Stalingrad, Antony Beevor, 964-22/ LVI ([1]), ([2])

----------------------------------------------

Gerek savaş filmleri, gerekse de savaş roman ve anlatıları, çoğunlukla savaşın görünen yüzünü anlatırlar, biraz da savaşın dışındaki güncel olaylardan çeşni katarlar. Oysa savaşın ardında savaşın en önemli belirleyici etmenlerinden birincisi olan; sevkiyat, ulaşım, haberleşme, sağlık, yiyecek içecek gibi hizmetleri, en etkin ve etkili bir biçimde kullanmak, diğeri de savaşanların akıl sağlığını ve ruhsal gücünü korumaktır ki bunların ne kadar önemli olduğunu, 444 sayfalık elden bırakılamayan,  bu kitapta görebilirsiniz. Hem de bütün çıplaklığı ile… en sarsıcı vakalar ve en ürpertici kelimeler ile ‘tahta sıkıntısı o kadar büyüktü ki, yol ayrımları, atların kar öbeğine dikili donmuş bacakları ile işaretlenmişti.’ …

Yazarın belgeler ve yaşayanların ağzından dillendirdiği bu kitaba verdiği emeğe bin minnet, bin şükran derken, bakın bazı sayfalardaki bazı satırlar, günümüz Türkiye’sinde yaşayan bizlere neler söylüyor neler…

·         “ 1918’deki çöküş, ardından Alman halkının yaşadığı acılı dönem…  Bolşevik etkisine bağlanabilir. Hiçbir Alman bunu unutmamalıdır.” S.35

·         Öte yandan, “ Stalin’in itibarını korumasını büyük ölçüde halkın çoğunluğunun siyasal cehaleti sağladı… Almanya’dan gelen tehdidi görmekten kaçınmasına rağmen… hiçbir kusuru üstlenmedi.” S. 48

·         “ Yanılmaz olduğu anlayışıyla başı dönen … Hitler, bir tanrıymışçasına çok uzaktan her manevrayı kontrol etmeye kalkışacaktı. “ s.87

·         “Totaliter bir sistemde eğitim görmüş olan 16. Panzer Tümenindeki gençlerin çoğu, içinde oldukları berbat durumun ardındaki sebeplerin anlatılmasını beklememekteydi. Führer’in teminatı onlar için asla kırılmayacak bir sözdü. “ s. 288

·         “ Muhalefet kararsızlık ve anlaşmazlıktan talihsizliğe kadar uzanan çeşitli sebeplerle zamanında harekete geçmeyi başaramamıştı. Müttefik devletleri, … demokratik bir alternatifin bulunduğuna inandırmak için vakit artık çok geçti. Muhalifler bunun farkında olmakla birlikte, Stalingrad’ın en azından başkaldırının tetikleyicisi olacağı umudunu taşımaktaydı; … ama tehlikeyi sezmekte neredeyse bir köpek burnuna sahipmiş gibi görünen Hitler çok tetikteydi… Stalingrad’taki çöküşün ardından hoşnutsuzluğun tek açık işareti ‘ Beyaz Gül ‘ olarak Münihli küçük bir öğrenci gurubundan geldi. Savundukları fikirler, … diğer öğrenciler arasında da yayıldı. Nazizmin yıkılmasına dayalı kampanyaları, liderleri Sophie School ve kardeşi Hans’ın idamıyla sonuçlandı.” S.407

·         Kötü dönemlerde basında Stalin’in resmine ve ismine yer vermekten kaçınılmıştı; şimdi ise ‘Sovyet halkının büyük reisi’, ‘zaferlerimizin dâhi örgütleyicisi ‘ olarak ön plandaydı… bütün felaket ve kötülükler başkalarının sırtına yıkıldı. Gulag’daki tutuklular bile komünizmin adı altında düşünülemeyecek kadar korkunç adli hataları düzeltmesi için Halkın Büyük Babası’na mektuplar yazdıysa da tarihte hiçbir yönetici Berya’dan daha etkili bir paratoner olmamıştı. 

-------------------------------------

Yapı Kredi Yayınları, Ocak 2014

---

[1] Yararlı, Bağlantılı Kitap: Nazi İmparatorluğu, I,II ve III, William L. Shirer, Mart 1970, Ağaoğlu Yayınevi.

[2] Yararlı,  Bağlantılı Kitap: Barbarossa Harekâtı,  I,II ve III, Paul Carell, Temmuz 1973, Sinan Yayınları.