Bilinmeyen Lozan, Taha Akyol, 860-1954/ LX
-----------------------------------------------------
“Lozan,… Türkiye’nin tapusudur.
Lozan, … I.Dünya Savaşından sonra karşılıklı anlaşma ile
imzalanmış, … emperyalistlerin mazluma dikte ettiremediği tek anlaşmadır.
Savaş sonrası halen geçerli olan tek anlaşmadır.”
S.323-324 ([1])
Mazlum
milletlerin kurtuluşu ve emperyalizme karşı Sovyetlerle yapılan ittifak
temelinde başarıya ulaşan ve Mudanya Anlaşması’nda varılan mutabakat temelinde;
Lozan’a
giden İsmet İnönü başkanlığındaki Türk Delegasyonunun,
1. Doğu Anadolu’da bir Ermenistan Devleti
kurulamaz,
2. Kapitülasyonlar asla kabul edilemez,
diyerek
masaya koyduğu, ‘günümüzdeki gibi sanal değil’ olmazsa olmaz, iki
kırmızıçizginin stratejik derinliğini;
- Lozan’da
donanımlı ve deneyimli Osmanlı diplomatlarından yararlanamama nedeninin,
İstanbul’daki artık Osmanlı Yönetiminin Lozan’a katılma hak ve isteğinin
Ankara tarafından reddinden kaynaklandığını,
- İngiliz
liberallerinin Osmanlı dâhil hiçbir ülkenin parlamentosunda onaylanmamış
‘Sevr tezgâhını bozan Türk’ düşmanlığını,
- Müttefiklerin
elinde bulunan telgraf hatları nedeniyle Lozan’da Türkiye’nin istihbarat
zafiyetini, hatta TBMM’deki gizli oturumların bile İngilizlerin eline
geçebildiğini,
- Türkiye’nin
Oniki Adaları neden alamadığını,
- Boğazlar
sorununda Türkiye’nin Milli Mücadele’de kendisine destek vermiş Sovyetlere
neden sırt çevirdiğini,
- I. ve II. Lozan
arasında tarafları yeniden savaşın eşiğine getiren anlaşmazlıkları,
İstanbul ve İzmir limanlarındaki krizleri, TBMM’de ilk defa kavgalara
kadar varabilecek, iç çekişmelerin olağan üstü boyutlarını, bu arada
Türkiye’nin kapitalist sisteme uyum sağlama isteğinin İzmir İktisat
Kongresinde ilanını,
- Misak-ı Milli
sınırları içinde bulunmasına rağmen Musul konusunda neden taviz
verildiğini, etkin muhaliflerden
Trabzon mebusu Ali Şükrü’nün Musul’da konuşlu ve çok güçlü İngiliz Hava
Kuvvetlerine karşı girişilecek bir savaşta Trakya’nın kaybedilebileceği
gerçeğini teslim etmesine rağmen neden Musul sorunun Lozan sonrasına
ertelenmesine haklı olarak karşı çıktığını,
- Hıristiyan
sömürgecilerin Müslüman Kürtlere karşı olumsuz ve özellikle Musul
sorununda aşağılayan tavırlarına karşı kendiliğinden oluşan Türk ve Kürt
birlikteliğini, Musul’daki plebisite engel olmak üzere başta Barzan
aşireti olmak üzere Kürtlerin İngilizler tarafından nasıl katledildiğini,
öğrenmek
istiyorsanız eğer, günümüz Türkiye’sinin doğusunda, özellikle de Irak’ta Musul
bağlamında süre gelen kavganın güncelliğinde okumamım tesadüf olduğu bu kitabı
okuyunuz.
-------------------------------------
Doğan Kitap, I.Baskı, Ocak
2014
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder